43. Zamojskie Dni Muzyki „”Taniec Sfer Niebieskich”

Finałowy koncert tegorocznych Zamojskich Dni Muzyki to zestawienie trzech jubileuszowych kompozycji inspirowanych ważnymi dla historii wydarzeniami, niezwykłymi postaciami oraz ich życiem i działalnością. Obok „Uwertury Jubileuszowej” Chritopha de Voise stworzonej z okazji 140-lecia istnienia Orkiestry Symfonicznej im. K. Namysłowskiego w Zamościu, tego wieczora zabrzmi także pełny symboli „Taniec sfer niebieskich” Adama Wesołowskiego upamiętniający 550 rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika. Całości dopełni jazzująca „Suite in memory of Irena & Gustaw Fibiger” napisana przez Tomasza Bielskiego z okazji obchodów Roku Rodziny Fibigerów w Kaliszu.

„TANIEC SFER NIEBIESKICH” – utwór na orkiestrę symfoniczną skomponowany na 550. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika, w którym to Adam Wesołowski zawarł mnóstwo symboli będących podsumowaniem dokonań i życia tego wielkiego Polaka.

Wesołowski w swoim utworze odniósł się do wszystkich dziedzin działalności Kopernika, a temat główny kompozycji oparł na symbolach wydanego w roku 1543 dzieła astronoma „O obrotach sfer niebieskich”, które zawiera wykład o heliocentrycznej budowie świata. Ta ważna data (1543 rok) w całości wypełnia dźwięki głównej melodii, które swoje centrum mają w dźwięku sol (z łac. sol = słońce), od którego kompozytor buduje charakterystyczne interwały w górę. Sam dźwięk sol (słońce) staje się centrum dla całego utworu, co jest kolejnym symbolem heliocentrycznej budowy wszechświata. Natomiast symboliczna data 1543 opiera się kolejno na dźwiękach oddalonych od dźwięku „sol” w interwałach prymy (1), kwinty (5), kwarty (4) i tercji (3) – co daje nam dźwięki g-d-c-h, które to następnie kompozytor przetwarza za pomocą technik inwersji oraz odbicia lustrzanego. W temacie głównym usłyszymy również motyw czołowy (rozpoczynający), który oparty jest na dwóch kwintach i pauzie, co jest kolejnym symbolem odnoszącym się do obchodzonej właśnie 550. rocznicy urodzin astronoma, tj. dźwięki: g – d = kwinta (5), powtórzone dwa razy, a potem pauza (O).

Idąc dalej Wesołowski w swojej symbolice opisuje życie i dziedziny, którymi zajmował się Mikołaj Kopernik:

• duchowny, doktor prawa kanonicznego – utwór opiera się na skalach kościelnych (modalnych) oraz wykorzystuje charakterystyczne brzmienie dzwonów rurowych;
• astronom – dźwięk „sol” (słońce) jako centrum i symboliczny główny temat; znajdziemy w utworze charakterystyczne daty: rok 1514 – dźwięki g-d-g-c (rozpoczęcie spisywanie Księgi I „O obrotach sfer niebieskich”) oraz rok 1500 – dźwięki g-d-pauza-pauza (Kopernik wraz z bratem obserwuje zaćmienie Księżyca);
• lekarz – utwór opiera się na tańcu tarantella (według wierzeń ludowych taniec miał leczyć z jadowitego ukąszenia);
• matematyk – kompozycja oparta jest na charakterystycznych liczbach (datach), które to zamieniane są na odległości muzyczne (interwały) zarówno w melodyce, jak i harmonii.

Cała kompozycja mimo współczesnych barw nawiązuje do okresu życia Kopernika poprzez skale modalne, taniec renesansowy (tarantella) oraz instrumentację (charakterystyczne wykorzystanie w tańcu tamburynu oraz bębenków).

Kompozycję rozpoczynają charakterystyczne daty kopernikowskie grane przez puzony z fagotami: narodziny Kopernika – rok 1473 (dźwięki: g-c-f-h); ukończenie studiów przez Kopernika – rok 1495 (dźwięki: g-c-a-d); Kopernik obserwuje zaćmienie Księżyca – rok 1500 (dźwięki: g-c-pauza-pauza); Kopernik rozpoczyna spisywanie Księgi I „O obrotach sfer niebieskich” – rok 1514 (dźwięki: g-d-g-c). Te daty jeszcze kilkukrotnie powracają w przebiegu kompozycji.

Jednoczęściowa kompozycja Wesołowskiego wewnętrznie podzielona jest na trzy o układzie szybka – wolna – szybka. Szybka to tarantella ze wspomnianymi symbolami. Część środkowa wykorzystuje ten sam temat muzyczny, któremu towarzyszą stale dwie charakterystyczne daty narodzin i śmierci grane w górnej partii harfy (tutaj cyfry tych dat kompozytor zamienił na odległości półtonów od dźwięku centralnego kompozycji sol).

Ten symboliczny obraz życia i twórczości Kopernika skomponowany przez Adama Wesołowskiego zamyka się w symbolicznym czasie 15 minut i 43 sekund i jest efektownym podsumowaniem wielkich i przełomowych dokonań Kopernika, a utwór w swym wyrazie jest pięknym balansem pomiędzy rozumem a emocją, nawiązującymi do życia Mikołaja Kopernika (z jednej strony astronom, matematyk, prawnik – z drugiej strony astrolog, duchowny, filozof).

Adam Wesołowski

„SUITE IN MEMORY OF IRENA & GUSTAW FIBIGER” – utwór skomponowany przez Tomasza Bielskiego z okazji obchodów Roku Rodziny Fibigerów w Kaliszu. 6-cio częściowa suita dedykowana Irenie i Gustawowi Fibiger, ostatniemu właścicielowi Fabryki Fortepianów i Pianin Arnold Fibiger w Kaliszu. Każda z części ma swoją nazwę i odzwierciedla kolejne etapy dziejów rodu aż do współczesności:

1. Spotkanie
2. Irena
3. Gustaw
4. Kaliski dom – razem
5. Wpomnienie
6. Dzisiaj i My

Utwór jest dźwiękową opowieścią o dziejach życia Ireny i Gustawa, o ich spotkaniu, namiętności, o zamiłowaniu do człowieka z którym idzie się przez całe życie a także do dzieła które tworzy.

Gustaw Fibiger konstruktor, budowniczy fortepianów i pianin, instrumentów cenionych i wielokrotnie nagradzanych na międzynarodowych wystawach. Zdobyły uznanie wśród wybitnych pianistów takich jak Artur Rubinstein, Witold Małcużyński, Halina Czerny-Stefańska czy Krystian Zimerman i na zawsze zapisały się na kartach historii rozwoju przemysłu muzycznego w Polsce. Gustaw Fibiger był twórcą, pedagogiem jedynego w Europie, trzeciego na świecie Technikum Budowy Fortepianów, które nosi imię patrona i nadal funkcjonuje.

Pamięć o zasługach Rodu Fibigerów oraz sam Kalisz są wyjątkowo bliskie Tomaszowi Bielskiem. Żona, Ewa Fibiger-Bielska, to córka Ireny i Gustawa Fibigerów, którym kompozytor zadedykował tę suitę.

Wykonawcy:
Tomasz Bielski
Jarosław Gaś
Wojciech Puszek
Michał Zuń

Tomasz Bielski – Absolwent Akademii Muzycznej w Warszawie w klasie fletu prof. Elżbiety Dastych-Szwarc. Członek Zespołu Orkiestry Filharmonii Narodowej w Warszawie.

W pracy artystycznej nie ogranicza się jedynie do wykonywania muzyki klasycznej, jest również aktywnym i cenionym jazzmanem, kompozytorem, aranżerem i saksofonistą.

Jako muzyk sesyjny nagrywał z takimi sławami polskiej muzyki jak: Andrzej Trzaskowski, Andrzej Kurylewicz, Jacek Bednarek, Jerzy Matuszkiewicz, Włodzimierz Nahorny. Długoletnia współpraca z Henrykiem Kuźniakiem i Lechem Brańskim zaowocowała zaproszeniem Tomasza Bielskiego do udziału w nagraniu muzyki do wielu znakomitych polskich filmów i seriali: Seksmisja, obie części Va Banque, W labiryncie, Dwie wigilie (reż. K. Taras), Rośliny trujące (reż. R. Gliński), Stan wewnętrzny (reż. K. Tchórzewski).

Artysta jest również autorem muzyki do filmu dokumentalnego Świat widziany inaczej. Słowiński Park Narodowy (reż. Bogdan Snarski) oraz autorem aranżacji muzycznej spektakli teatralnych m.in.: Król Ból (reż. Karol Stępkowski, Tatr Bajka w Warszawie) czy Piosenki
w starym kinie (reż. Andrzej Rozhin, Teatr Capitol w Warszawie). Prowadzony przez Tomasza Bielskiego zespół wykonał muzykę do filmu Wielkie oczy (reż. Jakub Z. Ruciński). Jako muzyk sesyjny brał udział w nagraniu ponad 80 płyt.

Tomasz Bielski jest założycielem i liderem zespołu jazzowego „Tomasz Bielski Quartet”, z którym koncertował w klubach jazzowych w Polsce, Holandii, Niemczech
i Skandynawii. Jego aranżacje łączą w sobie klasyczną precyzję orkiestry symfonicznej
z lekkością i spontanicznością jazz bandu. W czasie kilkunastoletniej jazzowej działalności artystycznej Tomasz Bielski wraz z zespołem występował w: Filharmonii Narodowej oraz polskich filharmoniach w: Bydgoszczy, Kaliszu, Olsztynie, Opolu, Rzeszowie i Szczecinie. Publiczność oklaskiwała go również na estradzie Teatru Wielkiego w Poznaniu oraz na europejskich estradach w: Bergen, Dortmundzie, Gandawie czy Trondheim.

Dzięki pasji do muzyki, umiejętności łączenia klasyki i jazzu, i ponadprzeciętnemu talentowi jest lubiany przez publiczność i ceniony przez krytykę.

Sala Zamojskiego Domu Kultury, ul. Partyzantów 13

Sprzedaż biletów w kasie Orkiestry (ul. Partyzantów 2) do piątku w godz. 7.30 – 14.30.
Sprzedaż online: BILETY